عوام مهنگائيء جي نئين سونامي لاء تيار ٿئي!

شفيق الرحمان شاڪر

خان صاحب جيڪو وزير اعظم ٿيڻ کان اڳ آئي ايم ايف وٽ قرض لاء هٿ ٽنگڻ بدران خودڪشي ڪرڻ جا اعلان ڪندو رهيو،هاڻي خير سان انهيء ئي آئي ايم ايف جي تابعداريء ۾ عوام تي 350 ارب روپين جا نوان ٽيڪس لاڳو ڪرڻ ۽ شين تي سبسڊي ختم ڪرڻ لاء نيٺ مني بجيٽ جو فنانس بل پارليامينٽ مان منظور ڪرائڻ تي سندرو ٻڌي بيٺل آهي.خبرن موجب اهو بل اربع جي ڏينهن ڪابينا مان منظوري حاصل ڪرڻ بعد قومي اسيمبليء ۾ پيش ڪيو ويندو.اهو بل پاس ٿئي ٿو يا نه اهو الڳ بحث آهي پر بل پاس ٿيڻ جي صورت ۾ غريب ماڻهن لاء مهنگائيء جو جيڪو نئون سونامي ايندو اهو ماڻهن جا هڏ سنڌ ڀڃي ڇڏيندو.

مشير خزانه جي ترجمان موجب 12جنوريء تي آئي ايم ايف ايگزيڪيوٽو بورڊ جي اجلاس ۾ ڇهون جائزو پيش ڪيو ويندو ۽ پاڪستان 12 جنوريء کان پهرين ئي آئي ايم ايف جا اڳواٽ شرط پورا ڪندو.وزارت خزانه جي ذريعن موجب اسٽيٽ بينڪ وارو قانون به پارليامينٽ مان منظور ڪرايو ويندو.هڪ خانگي ٽي وي موجب حڪومت هڪ ڀيرو وري آئي ايم ايف سان ڳالهيون ڪرڻ جو فيصلو ڪيو آهي ته جيئن کين قائل ڪيو وڃي ته بل جي پارليامينٽ مان منظوري ڪجهه وقت وٺي سگھي ٿي.

وفاقي حڪومت ٽيڪس قانونن جي چوٿين ترميمي بل جي مسودي کي آخري شڪل ڏيئي ڇڏي آهي جنهن ۾ اٽڪل 100 ٽيڪسن تي ڇوٽ ختم ڪئي ويئي آهي ۽ ذريعن موجب حڪومت اڃا به 17 سيڪڙو جنرل سيلز ٽيڪس کان آجين ڪيترين ئي شين تي ڇوٽ واپس وٺڻ لاء پارليامينٽ سامهون هڪ مني بجيٽ پيش ڪرڻ لاء تيار آهي.سامهون آيل ڄاڻ مطابق اڃا تائين اهو معلوم نه ٿي سگھيو آهي ته حڪومت پيٽروليم مصنوعات تي 17 سيڪڙو معياري جي ايس ٽي شرح لاڳو ڪندي يا نه ڇوته جيڪر جي ايس ٽي جي پوري شرح ۽ پيٽروليم ليوي کي 30 روپيا لٽر تائين آندو ويو ته مهنگائيء جو طوفان سڀ ڪجهه نهوڙي ويندو.هن وقت حڪومت پيٽروليم مصنوعات جي ايس ٽي جي گھٽ ۾ گھٽ رقم وصول ڪري رهي آهي.واضح هجي ته آئي ايم ايف کي 350 ارب روپين جي جي ايس ٽي ڇوٽ ختم ڪرڻ جي پڪ ڪرائي ويئي آهي ته جي ايس ٽي نظام ۾ سڌارن جو عمل هڪجهڙي ٽيڪس جي بنياد تي ۽ آئين جي حدن ۾ اڳيان وڌايو ويندو.حڪومت برآمدي ۽ ڪيپيٽل مشينري جي سامان کان سواء ٽيڪس کان آجين سمورين شين کي معياري سيلز ٽيڪس جي شرح ۾ شامل ڪرڻ جو فيصلو ڪيو آهي.شيڊول 8 ذريعي گھٽايل قيمتن کي ختم ڪري انهن سمورين شين کي معياري سيلز ٽيڪس جي شرح تي آندو ويندو.

ذريعن موجب انهن قدمن سان سالياني بنياد تي جي ڊي پي جو اندازو ڏهائي ست سيڪڙو حاصل ٿيڻ جو آسرو آهي.هڪ ئي وقت ساڍن ٽن سو ارب جي ٽيڪسن جو خاتمو ۽ عام ضرورت جون شيون جيڪي هن وقت تائين جي ايس ٽي کان آجيون هيون،انهن تي 17 سيڪڙو ٽيڪس جو لاڳو ٿيڻ ظاهر ۾ مهنگائيء جي هڪ نئين سوناميء جو اطلاع نظر اچي ٿو پر حڪومت جي معاشي ٽيم اڃا تائين عوام کي دلاسا ڏيڻ ۾ پوري آهي ته کاڌي پيتي جون شيون مهانگيون نه ٿينديون.ناڻي واري مشير اها خوشخبري به ٻڌائي آهي ته ايندڙ هفتن ۾ پيٽرول وڌيڪ سستو ٿيندو.هڪ انٽرويو ۾ هن چيو ته حڪومت آئي ايم ايف سان ڪيل معاهدي هيٺ مني بجيٽ آڻي رهي آهي پر ان ۾ کاڌي پيتي جي شين تي مليل ڇوٽ ختم نه ڪئي ويندي ان ڪري اهي منهاگيون نه ٿينديون.شوڪت ترين مطابق مني بجيٽ ۾ درآمدي ميڪ اپ جي سامان،ڪپڙي،جوتن ۽ پرفيوم سميت ٻين درآمدي آسائشي شين تي ڪسٽم ڊيوٽي وڌائي ويندي،ان کان سواء مقامي سظح تي تيار ٿيندڙ ڪجهه شين تي به 5 سيڪڙو جي ڇوٽ ختم ڪري سيلز ٽيڪس جي شرح 12کان وڌائي 17 سيڪڙو ڪئي ويندي جنهن سان اڪثر شيون مهانگيون ٿي وينديون.مشير خزانه جو چوڻ هو ته عالمي منڊيء ۾ قيمتون گھٽجڻ بعد اڃا تائين پيٽرول جو اگھه گھٽ ناهي ٿيو پر ايندڙ هفتن ۾ ان ۾ گھٽتائي ڪئي ويندي.

مشير خزانه جون يقين دهانيون ڪيتريون ٿيون سچ ثابت ٿين اهو ته ايندڙ وقت ئي ٻڌائيندو پر هاڻوڪي حڪومت جي گذريل ساڍن ٽن سالن جي معاشي ڪارڪردگيء مان اهو اندازو لڳائڻ مشڪل ناهي ته اهي پنهن جي ڪيل ڪنهن به ڳالهه جا ڌڻي ناهن ٿيندا.جڏهن جي ايس ٽي جي ڇوٽ ختم ٿيڻ سواء ئي عام استعمال جي شين جون قيمتون آسمان کي ڇهي رهيون آهن ته پوء اها ڇوٽ ختم ڪرڻ سان اهي شيون ڪيئن مهانگيون نه ٿينديون،اها ڳالهه سمجهه کان ٻاهر آهي.بلڪل اهڙي طرح جيئن وزير اعظم عمران خان جي اها ڳالهه سمجهه کان ٻاهر آهي ته جڏهن ملڪ جي معيشت ترقي ڪري ٿي ته ڊالر جي قيمت وڌي ٿي. هن قوم کي بس اهڙا ئي عجيب نڪتا نصيب ٿيڻا آهن،هنن عظيم دانشور حڪمرانن وٽان!

عوام مهنگائيء جي نئين سونامي لاء تيار ٿئي!

شفيق الرحمان شاڪر

خان صاحب جيڪو وزير اعظم ٿيڻ کان اڳ آئي ايم ايف وٽ قرض لاء هٿ ٽنگڻ بدران خودڪشي ڪرڻ جا اعلان ڪندو رهيو،هاڻي خير سان انهيء ئي آئي ايم ايف جي تابعداريء ۾ عوام تي 350 ارب روپين جا نوان ٽيڪس لاڳو ڪرڻ ۽ شين تي سبسڊي ختم ڪرڻ لاء نيٺ مني بجيٽ جو فنانس بل پارليامينٽ مان منظور ڪرائڻ تي سندرو ٻڌي بيٺل آهي.خبرن موجب اهو بل اربع جي ڏينهن ڪابينا مان منظوري حاصل ڪرڻ بعد قومي اسيمبليء ۾ پيش ڪيو ويندو.اهو بل پاس ٿئي ٿو يا نه اهو الڳ بحث آهي پر بل پاس ٿيڻ جي صورت ۾ غريب ماڻهن لاء مهنگائيء جو جيڪو نئون سونامي ايندو اهو ماڻهن جا هڏ سنڌ ڀڃي ڇڏيندو.

مشير خزانه جي ترجمان موجب 12جنوريء تي آئي ايم ايف ايگزيڪيوٽو بورڊ جي اجلاس ۾ ڇهون جائزو پيش ڪيو ويندو ۽ پاڪستان 12 جنوريء کان پهرين ئي آئي ايم ايف جا اڳواٽ شرط پورا ڪندو.وزارت خزانه جي ذريعن موجب اسٽيٽ بينڪ وارو قانون به پارليامينٽ مان منظور ڪرايو ويندو.هڪ خانگي ٽي وي موجب حڪومت هڪ ڀيرو وري آئي ايم ايف سان ڳالهيون ڪرڻ جو فيصلو ڪيو آهي ته جيئن کين قائل ڪيو وڃي ته بل جي پارليامينٽ مان منظوري ڪجهه وقت وٺي سگھي ٿي.

وفاقي حڪومت ٽيڪس قانونن جي چوٿين ترميمي بل جي مسودي کي آخري شڪل ڏيئي ڇڏي آهي جنهن ۾ اٽڪل 100 ٽيڪسن تي ڇوٽ ختم ڪئي ويئي آهي ۽ ذريعن موجب حڪومت اڃا به 17 سيڪڙو جنرل سيلز ٽيڪس کان آجين ڪيترين ئي شين تي ڇوٽ واپس وٺڻ لاء پارليامينٽ سامهون هڪ مني بجيٽ پيش ڪرڻ لاء تيار آهي.سامهون آيل ڄاڻ مطابق اڃا تائين اهو معلوم نه ٿي سگھيو آهي ته حڪومت پيٽروليم مصنوعات تي 17 سيڪڙو معياري جي ايس ٽي شرح لاڳو ڪندي يا نه ڇوته جيڪر جي ايس ٽي جي پوري شرح ۽ پيٽروليم ليوي کي 30 روپيا لٽر تائين آندو ويو ته مهنگائيء جو طوفان سڀ ڪجهه نهوڙي ويندو.هن وقت حڪومت پيٽروليم مصنوعات جي ايس ٽي جي گھٽ ۾ گھٽ رقم وصول ڪري رهي آهي.واضح هجي ته آئي ايم ايف کي 350 ارب روپين جي جي ايس ٽي ڇوٽ ختم ڪرڻ جي پڪ ڪرائي ويئي آهي ته جي ايس ٽي نظام ۾ سڌارن جو عمل هڪجهڙي ٽيڪس جي بنياد تي ۽ آئين جي حدن ۾ اڳيان وڌايو ويندو.حڪومت برآمدي ۽ ڪيپيٽل مشينري جي سامان کان سواء ٽيڪس کان آجين سمورين شين کي معياري سيلز ٽيڪس جي شرح ۾ شامل ڪرڻ جو فيصلو ڪيو آهي.شيڊول 8 ذريعي گھٽايل قيمتن کي ختم ڪري انهن سمورين شين کي معياري سيلز ٽيڪس جي شرح تي آندو ويندو.

ذريعن موجب انهن قدمن سان سالياني بنياد تي جي ڊي پي جو اندازو ڏهائي ست سيڪڙو حاصل ٿيڻ جو آسرو آهي.هڪ ئي وقت ساڍن ٽن سو ارب جي ٽيڪسن جو خاتمو ۽ عام ضرورت جون شيون جيڪي هن وقت تائين جي ايس ٽي کان آجيون هيون،انهن تي 17 سيڪڙو ٽيڪس جو لاڳو ٿيڻ ظاهر ۾ مهنگائيء جي هڪ نئين سوناميء جو اطلاع نظر اچي ٿو پر حڪومت جي معاشي ٽيم اڃا تائين عوام کي دلاسا ڏيڻ ۾ پوري آهي ته کاڌي پيتي جون شيون مهانگيون نه ٿينديون.ناڻي واري مشير اها خوشخبري به ٻڌائي آهي ته ايندڙ هفتن ۾ پيٽرول وڌيڪ سستو ٿيندو.هڪ انٽرويو ۾ هن چيو ته حڪومت آئي ايم ايف سان ڪيل معاهدي هيٺ مني بجيٽ آڻي رهي آهي پر ان ۾ کاڌي پيتي جي شين تي مليل ڇوٽ ختم نه ڪئي ويندي ان ڪري اهي منهاگيون نه ٿينديون.شوڪت ترين مطابق مني بجيٽ ۾ درآمدي ميڪ اپ جي سامان،ڪپڙي،جوتن ۽ پرفيوم سميت ٻين درآمدي آسائشي شين تي ڪسٽم ڊيوٽي وڌائي ويندي،ان کان سواء مقامي سظح تي تيار ٿيندڙ ڪجهه شين تي به 5 سيڪڙو جي ڇوٽ ختم ڪري سيلز ٽيڪس جي شرح 12کان وڌائي 17 سيڪڙو ڪئي ويندي جنهن سان اڪثر شيون مهانگيون ٿي وينديون.مشير خزانه جو چوڻ هو ته عالمي منڊيء ۾ قيمتون گھٽجڻ بعد اڃا تائين پيٽرول جو اگھه گھٽ ناهي ٿيو پر ايندڙ هفتن ۾ ان ۾ گھٽتائي ڪئي ويندي.

مشير خزانه جون يقين دهانيون ڪيتريون ٿيون سچ ثابت ٿين اهو ته ايندڙ وقت ئي ٻڌائيندو پر هاڻوڪي حڪومت جي گذريل ساڍن ٽن سالن جي معاشي ڪارڪردگيء مان اهو اندازو لڳائڻ مشڪل ناهي ته اهي پنهن جي ڪيل ڪنهن به ڳالهه جا ڌڻي ناهن ٿيندا.جڏهن جي ايس ٽي جي ڇوٽ ختم ٿيڻ سواء ئي عام استعمال جي شين جون قيمتون آسمان کي ڇهي رهيون آهن ته پوء اها ڇوٽ ختم ڪرڻ سان اهي شيون ڪيئن مهانگيون نه ٿينديون،اها ڳالهه سمجهه کان ٻاهر آهي.بلڪل اهڙي طرح جيئن وزير اعظم عمران خان جي اها ڳالهه سمجهه کان ٻاهر آهي ته جڏهن ملڪ جي معيشت ترقي ڪري ٿي ته ڊالر جي قيمت وڌي ٿي. هن قوم کي بس اهڙا ئي عجيب نڪتا نصيب ٿيڻا آهن،هنن عظيم دانشور حڪمرانن وٽان!

(روزاني هلال پاڪستان 28 ڊسمبر 2021ع)