بکن کان مرندڙ معصوم ٻارن جي لاشن جا پاڇا!

شفيق الرحمان شاڪر

اوهان هيء تصوير ته ڪيئي ڀيرا ڏٺي هوندي پر شايد اوهان ان تصوير سان جڙيل هڪ عجيب غريب داستان کان واقف نه هجو.مارچ 1993ع ۾ ”ڪيون ڪارٽر“ اها تصوير ڇڪي هئي ۽ انهيء تصوير تي انعام به کٽيو هو.اها تصوير سوڊان ۾ ورتي ويئي هئي جڏهن اتي کاڌ خوراڪ جو سخت ڏڪار پيو هو ۽ گڏيل قومن پاران اتي کاڌي خوراڪ جا مرڪز قائم ڪيا ويا هئا. فوٽو گرافر ڪيون ڪارٽر مطابق هو انهن خوراڪ مرڪزن جي فوٽوگرافي ڪرڻ وڃي رهيو هو جڏهن رستي ۾ ان ٻار کي ڏٺائين جيڪو کاڌي جي ڳولا ۾ انهن ئي خوراڪ مرڪزن طرف وڃڻ جي ڪوشش ڪري رهيو هو پر بک،فاقن ۽ ڪمزوريء سبب ان جو اهو حال هو جو وٽانئس هڪڙي وک نٿي کڄي. نيٺ اهو ٻار ٿڪي ٽٽي ۽ بيوس بڻجي ڪري پيو ۽ سندس مٿو زمين سان اٽڪي پيو.تصوير ۾ پويان هڪڙي ڳجهه نظر اچي رهي آهي  جيڪا ان اوسيئڙي ۾ آهي ته ڪڏهن ٿو ان ٻار جي ساهه جو سڳو ٽٽي ۽ ڪڏهن ٿي هوء ان کي پنهنجو شڪار بنائي.بس ان منظر هن تصوير جي تاريخ کي ڳوڙهن سان ڀري ڇڏيو.ڪيون ڪارٽر اها تصوير نيويارڪ ٽائيمز سان وڪي ۽ نيو يارڪ ٽائيمز موجب جڏهن انهن اها تصوير شايع ڪئي ته هڪڙي ڏينهن ۾ ئي هنن سان هزارين ماڻهن رابطو ڪيو ۽ ان ٻار جو انجام معلوم ڪرڻ گھريو ته ڇا اهو ٻارمري ويو يا بچي ويو؟ پر نيويارڪ ٽائيمز وارا پاڻ ان جي انجام کان بي خبر هئا. ڳالهه اتي ئي پوري نٿي ٿئي.فوٽو گرافر ڪيون ڪارٽر جنهن هي سمورو منظر ڪيميرا ۾ قيد ڪيو هو اهو ان تصوير بعد گھڻو اداس رهڻ لڳو هو۽ آخرنيٺ ڊپريشن جو مريض بڻجي ڪري رهجي ويو.آخر ان تصوير ۾ موجود درد ۽ ڪرب جي منظر ان فوٽوگرافر کي پنهنجي ئي جان وٺڻ تي مجبور ڪري ڇڏيو. ڪيون ٽيٽيهن سالن جي عمر ۾ آپگھات ڪري ڇڏيو.سندس آپگھات ڪرڻ وارو انداز به نهايت ئي نرالو هو.هو پنهنجي گھر جي آسپاس ان ميدان ۾ ويو جتي هو ننڍپڻ ۾ رانديون رهندو هو. هن پنهنجي ڪار جي سائلنسر ۾ هڪڙو ٽيوب فٽ ڪيو ۽ ان ٽيوب کي ڊرائيونگ سيٽ واري دريء کان اندر کڻي آيو.سمورا در ۽ دريون بند ڪري ڇڏيون ۽ گاڏي اسٽارٽ ڪري ڇڏي.گاڏيء جي سائلنسر مان نڪرندڙ دونهين ۾ ڪاربان مونو آڪسائيڊ ٿيندي آهي جيڪا جان وٺندڙ ٿئي ٿي.انهيء ڪاربان مونو آڪسائيڊ ڪيون جي جان وٺي ورتي.هن جيڪا لکت ڇڏي انهيء جو هڪڙو حصو هي به هو ته ” منهنجي مٿان درد،بک ۽ فاقن کان مرندڙ معصوم ٻارن جي لاشن جو پاڇو آهي.“ ڪجهه ماڻهن مطابق هن جي موت جو سبب سندس ضمير جي خلش هئي جيکا کيس ڏينهن رات سمهڻ نه ڏيندي هئي.جڏهن هن کي تصوير ڇڪڻ بعد انعام ڏنو ويو ته ڪيترين ئي سماجي تنظيمن سندس مٿان ڇتي تنقيد ڪئي ته هن تصوير ته بنائي ورتي پر هن ان بيوس ٻار کي بچائڻ لاء ڪوبه ڪردار ڇونه ادا ڪيو؟جيڪر هو چاهي ها ته ٻار جي زندگي بچائي سگھيو ٿي پر هن آخر ايئن ڇونه ڪيو؟ شايد هن وٽ ان سوال جو ڪو جواب نه هو.هن کي ان ٻار کان وڌيڪ پنهنجي فوٽوگرافيء واري پيشي سان پيار هو.بس،اهي ئي سوچون کيس سڄي رات ستائينديون رهيون ۽ سڪون جي ننڊ نه سمهي سگھيو. انهيء تصوير ئي کيس پوري دنيا ۾ مشهوري ڏني ۽ اها ئي تصوير سندس خودڪشيء جو سبب بڻي. اڄ پوري دنيا جديد سائنس ۽ ٽيڪنالاجيء جي سمورين نعمتن ۽ سهوليتن هوندي به بي سڪوني، ڏڦير،جنگي جنون ۽ بدامنيء جي چادر ۾ ويڙهيل نظر اچي ٿي.دنيا جا وڏا وڏا ليڊر شديد مشڪلن ۽ مونجھارن ۾ ورتل آهن.سندن دلي سڪون ۽ ذهني اطمينان کسجي چڪو آهي.قدرتي آفتون ۽ زمينون مصيبتون به اچن ٿيون.خدا جي پوري زمين تي هرهنڌ رت جا داغ ئي داغ آهن پر وقت جي انهن طاقتور حڪمرانن شايد هڪ ڀيرو به اهو احساس نه ڪيو هجي ته ڪيون ڪارٽن جي لفظن موجب شايد انهن تي ۽ بحيثيت سماج اسان سڀني تي پڻ انهن معصوم ٻارڙن جي لاشن جا پاڇا ڪڙڪيل آهن جيڪي هن ترقي يافتا ۽ سڌريل دنيا جي سماجن سامهون مانيء ڳڀي جي آس ۾ تڙپي تڙپي هر روز ۽ هر هنڌ مرندا رهن ٿا ۽ حالتن جو سنگدل ڳجھون سندن ماسن کان خالي لاشن کي هر وقت ٽڪينديون , ڪپينديون  پٽينديون رهن ٿيون ! (روزاني عبرت 9 جنوري 2019ع)