ڪشمير.ٽرمپ ۽ هڪ نئين جنگ!

شفيق الرحمان شاڪر

ڳالهه ٽرمپ جي ٽياڪڙيء واري آڇ کان ڪشمير ۾ ڀارتي ظلم ۽ جبر جي انتها تي پهچي چڪي آهي پر نه رڳو عالمي انساني حقن جي دعويدار ن کي ان ڏاڍ تي نانگ سنگھي ويو آهي،نه رڳو پوري عالمي برادري خاص طور تي اسان جي برادر اسلامي ملڪن جي حڪمرانن ماٺ جو روزو رکي ڇڏيو آهي پر خود ڊونلڊ ٽرمپ جنهن کي دنيا ۾ وڌندڙ دهشتگردي ۽ جنگين جي امڪانن تي ڳڻتي آهي ۽ جنهن رڳو ڪجهه ڏينهن پهرين اهو مڃيو هو ته ڪشمير جهڙي خوبصورت وادي سڄي جي سڄي بمن سان ڀري پيئي آهي اهو صاحب به اڄ ڪجهه به ڪڇڻ لاء تيار ناهي.انهيء صورتحال ان پراڻي حقيقت کي هڪ ڀيرو وري ثابت ڪري ڇڏيو آهي ته جمهوريت ۽ انساني حقن جي نام نهاد اها عالمي برادري دنيا جي ڪمزور قومن جي باري ۾ ساڳي منافقت ۽ ٻٽي پاليسيء جو شڪار آهي ۽ انهن جون همدرديون هميشه جيان دنيا جي ڏاڍن ۽ بين الاقوامي قانون لتاڙيندڙ دهشتگرد ملڪن سان ئي رهن ٿيون ۽ انهن جي وات مان ڪڏهن ڪڏهن دنيا جي مظلوم قومن ۽ ملڪن لاء جيڪر ڪڏهن ڪو آواز بلند به ٿئي ٿو ته ان جي پويان به رڳو منافقت ۽ سترنگي وارو عمل هوندو آهي جنهنجو واضح ثبوت اهو آهي جو ڪشميرين کي پنهنجي مرضيء جي راء سان فيصلو ڪرڻ جي منظوري خود گڏيل قومن پنهنجن قراردادن ذريعي ڏني هئي پر اڄ انهن قراردادن کي اٽڪل ستر سال ٿي چڪا آهن پر دنيا جو اهو نام نهاد ادارو اڃا تائين پنهنجي انهن قراردادن تي عمل ڪرائي نه سگھيو آهي جڏهن ته ٻئي طرف ڪشمير ۾ ٿيندڙ انساني بنيادي حقن جي سنگين ڀڃڪڙين تي پڻ اقوام متحده به خاموش تماشائي بڻيل نظر اچي ٿو.جيڪر انهن عالمي چوڌرين جو اهو ئي رويو رهندو ته دنيا مان دهشتگرديء جي لاڙن کي ختم ڪرڻ اڻ ٿيڻي ڳالهه آهي.ڪجهه ڏينهن اڳ اسان پنهنجي هڪ ڪالم ”ٽرمپ جي ٽياڪڙيء جي آڇ ڪيتري سنجيده آهي؟“ ۾ لکيو هو ته ايندڙ ڏينهن ۾ هن خطي ۾ ڪو پائيدار امن قائم ٿيندي نظر نٿو اچي ۽ سامهون نيون جنگيون اڀرندي نظر اچي رهيون آهن.ان وقت پورو ملڪ عمران ۽ ٽرمپ ملاقات ۾ ٿيل ڪشمير تي ٽياڪڙيء واري آڇ تي هنڀوڇيون هڻي رهيو هو ته بس،اجھو ٿو ڪشمير جو مسئلو حل ٿئي پر اسان جا ماڻهو اها ڳالهه وساري ٿا ويهن ته آمريڪا اسان جو نه پر هندستان جو اسٽريجڪ پارٽنر آهي ۽ هن کي اسان کان وڌيڪ ڀارت جا مفاد عزيز آهن.ان جو هڪڙو وڏو سبب اهو به آهي جو هن خطي ۾ چين جي وڌندڙ اثر رسوخ کي ڪنٽرول ڪرڻ لاء ڀارت جي سخت ضرورت آهي ۽ هن کي پڪ آهي ته پاڪستان چين جي مقابلي ۾ آمريڪا جو ساٿ ڏيئي نٿو سگھي ان ڪري اهو سمجھڻ ته آمريڪا پاڪستان جي ڪري ڪو ڀارت سان ڦٽائيندو هڪ ٻاراڻي سوچ آهي.اصل ۾ ڀارت پاڪستان،ڪشمير ۽ افغانستان ۾ جيڪا گندي گيم کيڏي رهيو آهي انهيء ۾ آمريڪا ۽ اسرائيل جي هن کي پوري آشيرواد ۽ مدد حاصل آهي.ٽرمپ جيڪر گھري به ته انهيء راند مان هٿ ڪڍي نٿو سگھي جو دنيا جا سپر پاور ملڪ پنهنجا رياستي فيصلا ڪنهن هڪڙي شخص جي مرضي ۽ خواهش هيٺ نه ڪندا آهن.انهيء کان سواء دنيا ڄاڻي ٿي ته خود صدر ٽرمپ آمريڪي اسٽيبلشمينٽ لاء اڃا تائين تڪراري بڻيل آهي ۽ واهيٽ هائوس ۽ پينٽاگون وچ ۾ ڪيترن ئي معاملن تي شديد اختلاف موجود آهن جن مان افغانستان ۽ پاڪستان وارو اشو به شامل آهي.پاڪستان ۽ ڀارت جي وچ ۾ سرحدن تي وڌيل ڇڪتاڻ پنهنجي جڳهه تي پر جيڪي ڪجهه هاڻي ڪشمير ۾ ٿي رهيو آهي اهو تمام خظرناڪ ۽ ناقابل برداشت آهي.ايندڙ ڏينهن ڪشمير ۽ ڪشميرين لاء نهايت ئي گھڻيون مصيبتون ۽ تڪليفون کڻي اچي رهيا آهن. پوري ڄمون ۽ ڪشمير ۾ اڻ ٻڌايل مدي تائين ڪرفيو نافذ ڪيو ويو آهي.هن وقت به هزارين وڌيڪ هندستاني فوج ڪشمير ۾ پهچي رهي آهي ۽ ڪشميرن تي هر ايندڙ ڏينهن تي زمين تنگ ڪئي پيئي وڃي.غير ملڪي صحافين کي چيو ويو آهي ته اهي ترت ڪشمير ڇڏي وڃن.هندستان ڪشمير جي باري ۾ پنهنجو جيڪو ناپاڪ منصوبو ترتيب ڏنو آهي ان تي عمل شروع ٿي چڪوآهي جنهن مطابق مطابق ڪشمير کي ٻن حصن ۾ ورهائڻ جي لاء صدارتي حڪم جاري ڪيو ويو آهي. ڪشمير جو اهو حصو جيڪو ”لداخ“ سڏجي ٿو جيڪو چيني سرحد سان مليل  ۽ ڪارگل سان گڏ آهي ۽ جتي ٻڌ ڌرم سان تعلق رکندڙ ماڻهن جي گھڻائي آهي انهيء کي ڪشمير کان الڳ ڪري وفاق جي ڪنٽرول ۾ ڏنو ويو آهي. جڏهن ته ڪشمير جتي مسلمانن جي گھڻائي آهي اتي ڀارتي آئين مان اها شق ختم ڪئي ويئي آهي جنهن جي پابنديء ڪري ڪشمير ۾ ڪو ٻاهريون ماڻهو آباد ٿي نٿو سگھي.اهڙي قانونسازيء جو مقصد اهو آهي ته جيئن هندستان مان هندن کي آڻي ڪشمير ۾ آباد ڪجي ته جيئن ڪشميري مسلمانن جي اڪثريت اقليت ۾ تبديل ٿي وڃي.بلڪل ايئن جيئن اسرائيل فلسظين ۾ ڪيو هو.سو هاڻي ڪشمير جو معاملو روايتي سفارتڪاري،مذمتي بيانن ۽ ٽرمپ جي ٽياڪڙيء جي آسري کان چڙهي چڪو آهي ۽ پاڪستان کي ضرور ڪو موثر ۽ سخت فيصلو ڪرڻو پوندو. هن وقت آزادي پسند ڪشميري قيادت سان ڀارت جيڪي ويڌن ڪري رهيو آَهي انهيء ۾ ڪشميري رڳو پاڪستان ڏانهن اميد وچان نهاري رهيا آهن ۽ حقيقت به اها آهي جو ڪشميرين کي رڳو پاڪستان سان محبت جي سزا ڏني پيئي وڃي.هوڏانهن افغانستان  جي باري ۾ توڙي جو طالبان سان ڳالهيون ٿي رهيون آهن پر انهن ڳالهين جي نتيجي ۾ افغانستان ۾ ڪو پائيدار امن به قائم ٿي سگھندو،نظر نٿو اچي.افغانستان ۾ عالمي طاقتن جي جيڪا گھڻ طرفي راند رچيل آهي انهيء ۾ رڳو طالبان جي راضي ٿيڻ سان مسئلو حل ٿيندي نظر نٿو اچي.ڀارت،روس ۽ ڪجهه ٻين پاڙيسري ملڪن جو عمل دخل ته پنهنجي جڳهه تي پر اهو ئي سمجهه ۾ نٿو اچي ته اتي جهازن واري داعش ڪنهن نازل ڪئي آهي جيڪا طالبان کي به ڌمڪيون ڏيئي رهي آهي.ان عمل دخل ۽ امن امان خلاف سرگرم ڌرين جي نيتن جو اندازو ان ڳالهه مان به لڳائي سگھجي ٿو ته جڏهن به افغانستان ۾ امن امان قائم ڪرڻ لاء ڪي به سنجيده ڪوششون شروع ٿين ٿيون ته ڪونه ڪو دهشتگرديء جو واقعو ٿي پوي ٿو ۽ امن امان جي سمورين ڪوششن تي پاڻي ڦريو وڃي.هندستان ڪشمير جي باري ۾ جيڪو به منصوبو جوڙيو آهي اهو ڪيترو سولائي يا مشڪل سان عمل درآمد طرف وڌي ٿو پر هڪڙي ڳالهه طيء آهي ته بهادر ڪشميري عوام جن سالن کان پنهنجي جانين جون قربانيون ڏنيون آهن ۽ اڄ به ڏيئي رهيا آهن اهي اهڙي ڪنهن به حل کي ٿڏي ڇڏيندا ۽ ڳالهه وري به ساڳي ته هن خطي ۾ امن جو مسئلو هيڪاري ڳنڀير بڻجي ويندو.

(روزاني هلال پاڪستان 7 آگسٽ 2019ع)