جنرل سليماني؛هڪ مزاحمتي ڪردار....!

شفيق الرحمان شاڪر

1990ع ۾ ”انقلاب جو سڏ” جي عنوان سان جنرل قاسم سليماني چيو ” آئون قاسم سليماني آهيان جيڪو صوبي ڪرمان جو ڪور ڪمانڊر آهيان.منهنجو جنم 1958ع ۾ ڪرمان جي هڪ ڳوٺاڻي علائقي ۾ ٿيو.انقلاب کان اڳ آئون ڪرمان واٽر اٿارٽيء ۾ ملازم هئس.اسلامي انقلاب بعد آئون پهرين مئي 1980ع تي انقلابي گارڊز ۾ شامل ٿيس.جنگ پکڙجڻ ۽ عراقي حڪومت پاران هوائي اڏن تي حملن بعد ايئر فورس گارڊز هوائي اڏن تي رهي.ٻن ٽن مهين کان پوء اسان سوسينڪارڊ جي اڳين ٺڪاڻن ڏانهن نڪري پياسين.ڪرمان ذريعي موڪليل پهرين فوج ۾ جنهن جو انگ اٽڪل 300 هو هڪ ٽولي جي اڳواڻ جي حيثيت ۾ محاذ ۾ شامل ٿيندي مون کي پڪ هئي ته دشمن ڪجهه به ڪرڻ جي صلاحيت رکي ٿو پر اسان پنهنجي پهرئين حملي ۾ ئي کيس سوسنڪورڊ  روڊ کان الحمديه ويندڙ روڊ کان پٺتي هٽڻ تي مجبور ڪري چڪا هئاسين.اسان کي نقصان به ٿيو پر ان جي نتيجي ۾ منهن جي ذهن مان دشمن جو جڙيل غلط تاثر ختم ٿي ويو.“

هن کي شام جي البلوڪال ۾ ڏسو.جنگ عروج تي آهي ۽ هو رڳو ڪجهه ميٽرن جي پنڌ تي آهي. شهر جي اڳئين مورچي تي شهيدن جالاش ڪري رهيا هئا جڏهن حزب الله جو هڪ ويڙهاڪ جهاز دشمن کي گھوري ٿو ۽ ”حاجي“ تي جيڪو پنهنجي ذاتي بچاء کان لاتعلق هو.البوڪمال آخري  معمولي لڙائي هئي جيڪا هن پنهنجي معمول جي منصوبي سان وڙهي اڳواڻي حاصل ڪئي هئي. داعش خلاف جنگ جي شروعات بعد قاسم سليماني هاڻي ”شيڊو ليڊر“ نه رهيو هو ڇو جو آمريڪي اخبارن ان کي دمشق ۾ عماد مغنيه جي قتل ۾ بچي وڃڻ جي ترت بعد 2009ع ۾ کيس اهو نالو ڏنو هو.تهران ۾ سرحدن کان ٻاهر ايراني اثر رسوخ قائم ڪرڻ ۾ هڪ اهم موڙ جو واڌارو ٿيو.مختلف محاذن تي ويڙهاڪن،آپريٽنگ ۽ ميٽنگ رومز ۾ هر طرف قاسم جون تصويرون پکڙجڻ شروع ٿي وييون. هن آخري جمعي تي پنهنجي آخري اسٽاپ سان پنهنجو ٻيو ڳانڍاپو شروع ڪيو.امريڪي قبضي خلاف عراقي مزاحمت ۾ سندس اتحادي ڪٺا ٿي رهيا هئا ۽ هن پنهن جي فيصلا ڪن قدمن کي ٻن طرفن ۾ ورهائي ڇڏيو.آئي ايس آئي ايس جي وڌندڙ طاقت تي قابو پائڻ ۽ دشمن خلاف وڙهندڙ ڌڙن لاء تنظيمي ۽ تربيتي پروگرام ترتيب ڏيڻ ۾. اها هڪ ئي وقت عراق جي بچاء ۽ ايران جي سرحدي سلامتيء جي جنگ هئي پر اها ڪا پهرين جنگ نه هئي جيڪا هن ٻنهي مقصدن کي حاصل ڪرڻ لاء وڙهي هئي.عراقي مزاحمتي تحريڪ جي تنظيم بعد اهو خطرو وڌي ويو هو ته بغداد تي حملي جي بهاني ايران کي نشانو بڻائي سگھجي ٿو.قاسم سليماني ان وقت انقلابي گارڊز ”قدس فورس“ جي ڪمانڊر جي نالي سان شهرت پاتي ۽ هو لاڳيتو اڳتي وڌندو ويو.ايران جي پرڏيهي پاليسيء ۾ هڪ حڪمت عملي جيڪا اڄ واپس اچي ويئي آهي ان جو جوڙيندڙ آيت الله خمينيء کي سمجھيو وڃي ٿو يعني هڪڙي هٿ سان دشمن کي مارجي ته ٻئي هٿ سان ڳالهه ٻولهه به ڪبي رهجي.جواد ظريف جي مرڪ ۽ قاسم سليمانيء جي نزاڪت وچ ۾ ان خطي ۾ ايران جي ٻٽي موجودگيء جي روشنيء ۾ انهيء رستي کي پڪ سان گھڻي مضبوطي ملي.جنرل سليمانيء سان گڏ ڪم ڪندڙ عراقي مزاحمت دوران ڪيتريون ئي ڪهاڻيون ٻڌائين ٿا.هو هڪ اهڙو جرنيل هو جنهن ڪيترائي ڀيرا امريڪي عملدارن  ۽ سفارتڪارن کي مايوسين جو نشانو بڻايو هو جن هن کي ڌڪي سيڪيورٽي ۽فوج کان بعد سياست ۾ به اڳتي ڪري ڇڏيو هو.اها هڪ اهڙي خوبي هئي جنهن کي سندس ڄاڻ سڃاڻ وارا هڪ اهڙي شخص سان منسوب ڪن ٿا جيڪو ”فارسي جي محافظ“ جو نقل ڪندو هو.ڊونلڊ ٽرمپ چوندو رهيو ته سليماني هڪ ڊگھي عرصي کان هزارين آمريڪين جي قتل ۾ ملوث آهي پر جنرل سليماني ڪڏهن به ان جي ترديد ڪرڻ مناسب نه سمجھي ۽ نه ئي هن تي آمريڪا جي فوجي طاقت جو ڪڏهن ڪو خوف ڇانئيو.هڪ موقعي تي هن آمريڪي فوجين جو مذاق اڏايو هو ته انهن کي ڪنهن ”بالغ لنگوٽ“ جي سامان جي گھرج آهي. اولهه ۾ پنهنجي دشمنن لاء هو پهرئين نمبر تي هو پر اسلامي جمهوريه ايران ۾ هو ڪجهه ٻيو هو.بهر حال هو هڪ افسانوي هيرو آهي جيڪو قديم فارسي سلطنتن جي علامتي هيروز سان ملندڙ جلندڙ آهي.هو پنهنجو پاڻ کي يروشلم جي راهه تي رياست جو هڪ سپاهي سمجھندو هو.ايراني انقلاب واري ادب موجب سندس هٿياربند ساٿي هڪ طرف ملڪ جي مفاد ن جي تحفظ لاء سرحدن کان ٻاهر اهو بينر کڻندي ڏسن ٿا ۽  کيس ڪنهن بين القوامي انقلاب جي چڻنگ دکائيندڙ  طور مڃين ٿا.ايران جي روحاني رهبر علي خامنئي کيس “زندهه شهيد“ جي لقب سان نوازيو ۽ ايرانين سندس غريب گھراڻي ۾ موجود سندس اولاد جون تصويرون ڇڪيون جيڪو هاڻي پڪ سان عظيم انقلابي شهيدن جي لسٽ ۾ شامل ٿي چڪو آهي.جڏهن هو اسرائيل،آمريڪا ۽ سندن اتحادين جي پاليسين لاء فائديمند ثابت ٿئي ٿو ته کيس جنگي هيرو ۽ جڏهن انهن پاليسين لاء خطرو بڻجي ٿو ته پوء کيس “گندن مشنن وارو ماڻهو“، “بيحس ۽ خوفناڪ“ جي لفظن سان نوازيو وڃي ٿو.هڪ سفارتي ذهانت،غير معمولي تدبر ۽ پنهن جي ساٿين جي دلين جي اندر رهندڙ شخص جنهن جي ذات تڪراري ضرور رهندي. يروشلم فورس جي اڳواڻ جي طور تي اوهان لاء ضروري آهي ته اوهان ايران جي حدن کان ٻاهر هر ڪاروائيء جا ذميدار آهيو ۽ هڪ اهڙو خطو جتي دشمنن جو ميڙو متل هجي جن ۾ هڪ طرف آمريڪا ۽ برطانيا جون فوجون،سندن عرب اتحادي،ٻئي پاسي اسرائيل،ڪرد علحدگي پسند ۽ تڪفيري تنظيمون انهن سڀني کي هڪ ئي وقت منهن ڏيڻو آهي اتي عراق،شام،لبنان ۽ يمن ۾ مزاحمتي گروپن ۾ سردار سليماني هڪجهڙو مقبول ۽ مشهور رهيو. قاسم سليمانيء جي قتل تي سڄي دنيا ۾ صدمو محسوس ڪيو ويو.آمريڪي ”نيو يارڪ ٽائيمز“ سليمانيء جي ڪيريئر کي ٻن دورن ۾ ورهايو آهي.سن 2010ع جي آخر ۽ 2011ع جي شروع ۾ ڪجهه عرب ملڪن ۾ شروع ٿيندڙ وڏي پيماني تي مزاحمتي تحريڪن بعد ۽ ٻيو دور.سليماني دنيا جي مختلف حصن ۾ مختلف ويڙهاڪ تنظيمن جو اڳواڻ هو جيڪي بنيادي طور تي شام،لبنان ۽ عراق ۾ سرگرم آهن.پهريون دور اهو هو جڏهن آمريڪا 2003ع ۾ عراق تي حملو ڪيو جڏهن ايراني مليشيا ۽ ان جي عراقي اتحادين آمريڪي فوجن خلاف لڪيل جنگ وڙهي،انهن جي ٺڪاڻن تي ميزائيل اڇلايا ۽ قافلن تي حملا ڪيا.آمريڪي اخبار لکيو آهي ته سليماني ان ڳالهه کي يقيني بنايو ته صدام جي  حڪومت ختم ٿيڻ بعد عراق ڪمزور ٿي ويندو ۽ ايران لاء خطرو پيدا نه ڪندو.ڪيترائي ڀيرا آمريڪي عملدار جنرل سليمانيء سان عراق ۾ ڇڪتاڻ گھٽائڻ لاء ڳالهه ٻولهه ڪندا رهيا آهن.فيبروري 2008ع ۾ جڏهن اسرائيلي ۽ آمريڪي ڳجھن ادارن عماد مغنيه کي نشانو بنايو هو ته انهن کي معلوم ٿيو هو ته مغنيه جنهن ٻئي شخص سان رابطي ۾ هو سو جنرل سليماني هو.اسرائيلين سينئر سرڪاري عهديدارن کي فون ڪيو پر ان وقت جي وزير اعظم يهود اولمرٽ  سليمانيء جي قتل جي اجازت نه ڏني. نومبر 2019ع ۾ انٽرسيپٽ ۽ نيويارڪ ٽائيمز عراق ۾ ايراني ڪردار کي ظاهر ڪندڙ  ڳجھي ”ايراني ڪيبلز“ شايع ڪئي جنهن ۾ سڀ کان اهم ڳالهه اها هئي ته سن 2014ع  ۾ سليمانيء جي دوري وقت عراقي وزير ٽرانسپورٽ بيان جابر هن کي شام ۾ اسد حڪومت جي مدد لاء چيو هو.واشنگٽن پوسٽ مطابق سليماني طاقت جو جيڪو ماڊل پيش ڪيو ان جي نمائندگي حزب الله ڪري رهي آهي جيڪا وچ اوڀر ۾ ايراني پراڪسي جنگ وڙهڻ ۾ پهريون نمبر آهي.سليمانيء جي قتل بعد اخبار امريڪي بروڪنگس انسٽيچوشن جي هڪ محقق فتح الله احمدي نزاد جي حوالي سان ٻڌايو ته ايران وٽ هاڻي آپشن ختم ٿي ويو آهي ۽ لبنان ۾ حزب الله ذريعي ايران اسرائيل کان بدلو وٺي سگھي ٿو.”وال اسٽريٽ جنرل“ مطابق هن وقت تائين عراق ۽ لبنان هڪ ئي وقت تهران توڙي واشنگٽن سان متوازن لاڳاپا رکندا پئي آيا پر سليمانيء جي قتل اها مساوات بدلائي ڇڏي آهي.  ميگزين مطابق آمريڪا عراق ۽ لبنان کي مالي مدد ته فراهم ڪري رهيو آهي پر حزب الله جو نه رڳو لبنان جي پرڏيهي پاليسيء تي قبضو آهي بلڪه حزب الله جا ڪيترائي ماڻهو ايراني سيڪيورٽي ادارن جي مدد سان عراق ۾ به اهم عهدا سنڀالي رهيا آهن.ميگزين جو خيال آهي ته سليماني جي قتل بعد وچ اوڀر ۾ طاقت جو توازن بدلجي ويو آهي.

(روزاني عوامي آواز 13 جنوري 2020ع)