ايڊوڪيٽ نعمت الله خان لاڏاڻو ڪري ويو!

شفيق الرحمان شاڪر

هڪ ڪامياب وڪيل،هڪ سرگرم فلاحي شخصيت ۽ هڪ بي مثال ناظم جي سڃاڻپ رکندڙ نعمت الله خان هن دنيا مان موڪلائي ويو.سندس ڪٽنب 1948ع ۾ شاهجهان پور انڊيا مان ڪراچي اچي آباد ٿيو هو. نعمت الله خان پهرين آڪٽوبر 1930ع تي اجمير شريف جي علائقي شاهجهان پور ۾ پيدا ٿيو.پاڪستان اچڻ بعد هن پنجاب يونيورسٽيء مان گريجوئيشن ڪئي جڏهن ته فارسي ادب ۾ هن ڪراچي يونيورسٽيء مان ماسٽرس جي ڊگري حاصل ڪئي.ڪراچي يونيورسٽيء مان ئي هن صحافت ۾ ڊپلوما کان سواء ايل ايل بي جو امتحان پاس ڪيو.شاگردي واري دور ۾ هن تحريڪ پاڪستان ۾ هڪ فعال ڪارڪن جي حيثيت سان ڪردار ادا ڪيو.هن 1957ع ۾ جماعت اسلامي ۾ شموليت اختيار ڪئي ۽ زندگيء جي آخري گھڙيء تائين انهيء جماعت سان رهيو.هو ڪراچي جماعت جو نائب امير ۽ امير به رهيو.1985ع جي غير جماعتي چونڊن ۾ هو سنڌ اسيمبليء جو ميمبر چونڊيو ويو ۽ 1988ع تائين سنڌ اسيمبليء ۾ اپوزيشن ليڊر رهيو.2001ع ۾ قائم ٿيندڙ ضلعي حڪومتن جي نظام بعد نعمت الله ڪراچيء جو پهريون ناظم چونڊيو.هن ڪراچيء جهڙي مسئلن ۾ گھيريل شهر جي رهواسين جي عزم،همت،محنت ۽ ايمانداريء سان زبردست خدمت ڪئي ۽ چئن سالن جي مختصر عرصي ۾ ڪراچيء جي صورت ئي بدلائي ڇڏي.ان جي باوجود جو هن کي ايم ڪيو ايم جهڙي فاشسٽ تنظيم جي گورنر ۽ صوبائي وزيرن پاران ٿيندڙ مزاحمت سبب سخت ڏکيائين کي به منهن ڏيڻو پيو پر هن نهايت همت ۽ جوانمرديء سان انهن جو مقابلو ڪيو.نعمت الله خان جڏهن ناظم ٿيو ته ان وقت شهر جي آبادي پنج سيڪڙو ساليانه جي حساب سان وڌي رهي هئي.شهر جو انفرا اسٽرڪچر تباه ۽ شهر بنيادي مسئلن ۾ گھيريل هو.نعمت الله خان ڪراچيء کي سنوارڻ ۽ سڌارڻ لاء جيڪي ترقياتي منصوبا شروع ڪيا انهن جو مثال پاڪستان جي پوري تاريخ ۾ نٿو ملي.اربين روپين جي سيڙپ سان وڏا شاهراهه تعمير ڪرايا ويا،ڪروڙين روپين جي لاڳت سان شهر جي چوڪن ۽ چوراهن کي سينگاريو ويو.شهر ۾ ٽريفڪ جي نظام ۾ سڌارا آندا ويا.شهر ۾ رستن،فلائي اوورز،انڊر پاسز ۽ پلين جو ڄار وڇايو ويو.روشنيء جو بهترين انتظام ڪيو ويو ٽرانسپورٽ جو نظام بهتر بنائڻ لاء ”اربن ٽرانسپورٽ اسڪيم“ جوڙي ويئي ۽ ٻاهران بسون گھرائڻ سان گڏوگڏ ڪيترين ئي نجي ڪمپنين کي بسون هلائڻ جا لائسنس ڏنا ويا.پهريون ڀيرو پنج سو وڏيون،ويڪريون ۽ اي.ر ڪنڊيشنڊ بسون ڪراچيء جي سڙڪن تي ڊوڙنديون نظر آيون.ٽريفڪ حادثن جي روڪٿام لاء ڪيتريون ئي پيڊسٽرين برجز جوڙڻ سواء ڊرائيورن جي سکيا لاء ڊرائيور ايڪيڊمي قائم ڪئي ويئي جڏهن ته 470 هنڌن تي خوبصورت بس شيلٽر قائم ڪيا ويا.اهڙيء طرح ماس ٽرانزٽ لاء هڪ غير ملڪي ڪمپنيء سان معاهدو ڪيو ويو جنهن مطابق 87 ڪلوميٽر ڊگھي مقناطيسي ريل هلائي ويندي جڏهن ته شهر ۾ سرڪلر ريلوي جي بحاليء سان گڏوگڏ ان جي اورنگي،بلديه،ڪورنگي۽ نارٿ ڪراچيء تائينان جي توسيع جو منصوبو منظورڪيو ويو. نعمت الله خان شهر ۾ تعليم جي بهتريء طرف خاص ڌيان ڏنو.ان ڳالهه جو اندازو ان مان لڳائي سگھجي ٿو ته هن پنهنجي پهرين بجيٽ ۾ ئي تعليم لاء ريڪارڊ 31 سيڪڙو رقم رکي.هن نون اسڪولن جي اڏاوت،پراڻن اسڪولن جي مرمت ۽ اتي بنيادي سهوليتون مهيا ڪرڻ لاء ڪروڙين روپيا خرچ ڪيا.سندس نظامت واري عرصي دوران ڪراچيء ۾ 32 نون ڪاليجن جو واڌارو ٿيو ۽ سمورن ڪاليجن ۾ آئي ٽي ليب جي قيام کي يقيني بنايو.ڪراچيء جي ماڻهن کي بهترين طبي سهولتون مهيا ڪرڻ طرف به سندس پورو ڌيان رهيو.سرڪاري اسپتالن جي حالت بهتر بنائڻ سان گڏوگڏ هن ڏهن مختلف جاين تي چيسٽ پين سينٽر جو منصوبو پيش ڪيو.صحت جي ميدان ۾ سندس خاص ڪارنامو”ڪراچي انسٽيٽيوٽ آف هرٽ ڊزيزز“ جي نالي سان دل جي بيمارين جي اسپتال قائم ڪرڻ آهي.ملير ۾ نئين اسپتال جي قيام کان علاوه نيو ڪراچي ۽ ڪورنگي ۾ ”ڪڊني ڊائلسز سينٽر “ جو قيام به شامل آهي.هو ڪراچيء لاء هڪ ماحول دوست ناظم هو.هن پهريون ڀيرو شهر ۾ سي اين جي تي هلندڙ بسون متعارف ڪرايون ۽ شهر ۾ تمام گھڻا پارڪ لڳرايا.هن چئن سالن ۾ 300 سو پارڪن کي نئين سر تعمير ڪرايو ۽ سوين پلي گرائونڊز جي حالت بهتر بنائي.دامن ڪوهه،باغ ابن قاسم،گٽر باغيچا پارڪ ۽ سفاري پارڪ جي ٻيهر بحالي ۽ سڌارو به سندس ئي ڪارنامن مان آهي. پاڻيء جي کوٽ پوري ڪرڻ لاء هن ”ٿري واٽر سپلاء پروجيڪٽ“ شروع ڪيو.سيوريج جي نظام جي بهتري لاء اربين روپيا خرچ ڪيا.پنجاه سالا پراڻين پائيپ لائينن جي تبديلي ۽ نون پمپس جي تعمير ڪرائي.گند ڪچري کڻڻ لاء 500 سولڊ ويسٽ ٽرانسفر اسٽيشن تعمير ڪيا.ڪراچيء ۾ پهريون ڀيرو سٽي گيمز منعقد جرائڻ به سندس ئي ڪارنامو آهي.نعمت الله خان جا مخالف به سندس سچائي ۽ايمانداريء کي مڃين ٿا.هن رڳو پيٽرول ۽ ڊيزل جي مد ۾ ساڍب اٺن ڪروڙ روپين جي ڪرپشن ختم ڪئي.نعمت الله خان پنهن جي اڻ ٿڪ محنت جي ڪري شهري حڪومٿ جي بجيٽ ۾ حيران ڪندڙ حد تائن واڌارو آندو ۽ ان کي پنجن اربن کان 43 اربن تائين پهچايو.ان ۾ شڪ ڪونهي ته هو ڪراچيء جو سڀني کان بهترين ۽ ڪامياب ترين ميئر هو.سندس انهن خدمتن جي نتيجي ۾ 2005ع ۾ کيس دنيا جي بهترين ميئرن ۾ شامل ڪيو ويو.ڪنهن به اوچتي آفت يا مصيبت جي وقت نعمت الله خان سدائين سڀني کان اڳ مدد لاء ان هنڌ پهچندو هو.الخدمت ويلفيئر سوسائٽي جي سربراهه جي حيثيت سان هن ڪراچيء جي غريب ۽ گھٽ آمدني وارن ماڻهن لاء ڪيتريون ئي ويلفيئر اسڪيمون شروع ڪيون ۽ پوري شهر ۾ اسپتالن،ڊسپينسرين،اسڪولن ۽ مدرسن جو ڄار وڇايو.ان کان سواء 1996ع ۾ دادو ۾ ٻوڏ،1997ع ۾ هرنائي بلوچستان ۾ زلزلي،1998ع ۾ تربت ۽ گوادر ۾ ٻوڏ،1999ع۾ ڪيٽي بندر،جاتي،بدين ۽ سنڌ جي ٻين علائقن سامونڊي طوفان جي موقعن تي رليف آپريشنز جي اڳواڻي ڪئي ۽ ڏکويل انسانيت جي ڦٽن تي مرهم رکيو.1997ع ۾ ٿرپارڪر ۾ ايندڙ ڏڪار دوران جيڪو ڪم نعمت الله خان جماعت اسلامي جي پليٽ فارم تان ڪيو اهو وسارڻ جهڙو ناهي.سچ آهي ته ماڻهو هليا ٿا وڃن پر سندن انسانذات لاء ڪيل خدمتون سدائين زنده رهن ٿيون!

(روزاني عوامي آواز)