2018ع جا ڪجهه اهم عالمي واقعا.

شفيق الرحمان شاڪر

*ــ 18 جنوريء تي قازقستان جي اقتوبه صوبي جي علائقي هرگيز جي روڊ تي بس کي باهه لڳي ويئي جنهن سان 52 مسافر مري ويا جڏهن ته ٽي مسافر ۽ ڊرائيور جان بچائڻ ۾ ڪامياب ٿيا.

*ــ 26 جنوريء تي ڏکڻ ڪوريا جي سي جونگ اسپتال ۾ باهه لڳڻ سان 37 ماڻهو سڙي مري ويا جڏهن ته 131زخمي ٿيا.اها هن ڏهاڪي جي ڏکڻ ڪوريا ۾ لڳل خطرناڪ ترين باهه هئي.گذريل سال جيچئون شهر جي هڪ جيم خاني ۾ باهه لڳي هئي جنهن ۾ 27 ماڻهو مري ويا هئا.

*ــ 19 مارچ تي ولادمير پوٽين روس جو ٻيهر صدر چونڊجي ويو.

*ــ25 مارچ تي روس جي شهر ڪيمير وو ۾ باهه لڳڻ سان هڪ مقامي شاپنگ سينٽر ۾ 48 ماڻهو مري ويا،41 ٻار باهه کان متاثر ٿيا۽ 27 ماڻهو گم ٿي ويا.

*ــ2 ۽ 3 مئي تي ڀارت ۾ آيل طوفان سبب گھٽ ۾ گھٽ 110 ماڻهو فوت ۽ سوين زخمي ٿي پيا.

*ــ امريڪي صدر ٽرمپ اتر ڪوريا جي حوالي سان مرڊرا تي ڇانئيل رهيو.سال جي شروعات ۾ هو اتر ڪوريا کي ايٽمي جنگ جون ڌمڪيون ڏيندو رهيو پوء اوچتو ڪم جونگ ان سان ملاقات جو اعلان ڪيو.اها تاريخي ملاقات 12 جون تي سنگاپور ۾ ٿي جنهن کان پوء اتر ڪوريا ايٽمي تجربن کان دستبرداريء جو اعلان ڪيو.

*ــ گذريل سال جيان 2018ع ۾ به عالمي ميڊيا تي امريڪي صدر ڊونلڊ ٽرمپ جو چرچو رهيو.سال ۾ ٽرمپ انتظاميه جا 44 اهم عهديدار يا ته ڪڍيا ويا يا ٽرمپ جو ساٿ ڇڏي ويا.انهن ۾ وائيٽ هائوس جو چيف آف اسٽاف،ڪيترائي ڊپٽي چيف،سينئر مشير ۽ نيشنل سيڪيورٽي ايڊوائيزر شامل آهن.امريڪي صدر ايران تي پابندين ۽ چين سان واپاري جنگ سبب خبرن تي ڇانئيل رهيو.

*ــ ”گريٽ مارچ ريٽرن“ جي نالي سان فلسطين جي علائقي غزه جي پٽيء ۾ محصور فلسطينين هڪ تحريڪ شروع ڪئي جنهن ڏسندي ئي ڏسندي دنيا جو ڌيان حاصل ڪري ورتو.30 مارچ کان شروع ٿيندڙ تحريڪ اڃا تائين جاري آهي جنهن ۾ اڄ تائين سو کان وڌيڪ ماڻهو شهيد ٿي چڪا آهن.

مئي 2018ع ۾ امريڪا تل ابيب ۾ پنهنجو سفارتخانو بيت المقدس منتقل ڪيو ۽ باقائدي طور تي بيت المقدس کي اسرائيل جي گاديء جو هنڌ تسليم ڪيو جڏهن ته گڏيل قومن 2017ع ۾ ان حوالي سان آمريڪي قرارداد کي رد ڪري ڇڏيو هو.

*ــ 2018ع سعودي عرب جي شهرين خاص طور تي عورتن لاء خوشين جو سال رهيو.5 جون تي پهريون ڀيرو سعودي عورتن لاء ڊرائيونگ لائسنس جاري ڪيا ويا ۽ سالن کان عورتن جي ڊرائيونگ تي لڳايل پابندي ختم ڪئي ويئي.ان دوران پهريون دفعو سينيما هائوس به کلي ويا ۽ سعودي عرب ۾ روشن خيالي ۽ اعتدال پسنديء جي حوالي سان سڌارا نافذ ڪيا ويا.

*ــ جون ۾ ٿائيلينڊ ۾ جونيئر فٽبال ٽيم جا رانديگر ۽ سندن ڪوچ برسات سبب ڪنهن غار ۾ ڦاسي ويا.انهن کي بچائڻ لاء پوري دنيا ۾ ريسڪيو ٽيمون پهچي وييون ۽ ارڙهن ڏينهن جي لاڳيتي جاکوڙ بعد نيٺ کين زنده سلامت غار مان ٻاهر ڪڍيو ويو.اهو واقعو ريسڪيو آپريشن جو هڪ نه وسرندڙ واقعو بڻجي ويو.

*ــ 24 جون تي ترڪي ۾ ٿيل عام چونڊن ۾ حڪمران جماعت جسٽس اينڊ ڊولپ مينٽ  پارٽي وڏي اڪثريت سان ڪاميابي ماڻي.

*ــ افغانستان لاء جتي 2018ع رتوڇاڻ وارو سال رهيو اتي امن طرف به اهم قدم کنيا ويا.سترهن سالن جي جنگ ۾ پهريون ڀيرو عيدالفطر جي موقعي تي افغان فورسز ۽ طالبان جي وچ ۾ ٽن ڏينهن جي جنگ بندي ٿي.انهيء سال ئي آمريڪا ۽ طالبان ڳالهين جي ميز تي ويٺا * ملاقاتن جو سلسلو جاري آهي.

*ــ 19 جولائي تي اسرائيل جي پارليامينٽ 55 جي مقابلي ۾ 62 ووٽن جي اڪثريت سان ”يهودين جي قومي رياست“ جو قانون منظور ڪري ورتو جنهن جي بنياد تي هاڻي اسرا؟يل هڪ يهودي رياست آهي.

*ــ 16 آگسٽ تي ڀارت جو اڳوڻو وزير اعظم،شاعر ۽ صحافي اٽل بهاري واجپائي وفات ڪري ويو.

*ــ 18 آگسٽ تي گڏيل قومن جو نوبل انعام يافتا اڳوڻو سيڪريٽري جنرل ڪوفي عنان 80 سالن جي عمر ۾ وفات ڪري ويو.

*ــ 22 سيپٽيمبر تي ايران ۾ فوجي پريڊ دوران حملي ۾ 29 ماڻهو فوت جڏهن ته 50 کان وڌيڪ زخمي ٿيا.

*ــ 28 سيپٽيمبر تي ايشيا ڪپ جي فائينل ۾ ڀارت بنگلاديش کي هارائي ايشيا ڪپ 2018ع کٽي ورتو.

*ــ  2 آڪٽوبر تي برهم صالح عراق جو اٺون صدر چونڊيو ويو.

*ــ 3 آڪٽوبر تي ناديه مراد ۽ ڊينس مگويگي کي گڏيل طور تي جنگ ۾ جنسي تشدد خلاف ڪم ڪرڻ تي نوبل انعام ڏنو ويو.

*ــ 17 آڪٽوبر تي روس ۾ هڪ ڪينٽين تي بم حملو ڪيو ويو جنهن ۾ 21 ماڻهو مري ويا جڏهن ته 74 زخمي ٿي پيا.

*ــ هن سال هونئن ته ڪيترائي ماڻهو قتل ٿيا پر هڪ قتل اهڙو به هو جنهن سخت مزاج سعودي ولي عهد محمد بن سليمان کي بيڪ فٽ تي وڃڻ تي مجبور ڪري وڌو.سعودي ڄائو صحافي جمال خشوگي آڪٽوبر ۾ استنبول جي آمريڪي قونصل خاني ۾ داخل ٿيو پوء واپس ٻاهر نه آيو.پهرين ته سعودي حڪمرانن لاعلميء جو اظهار ڪيو پر جڏهن ترڪ صدر ثبوتن سان دعويٰ ڪئي ته خشوگيء کي قتل ڪيو ويو آهي ته سعودي حاڪمن ان قتل جي تصديق ڪري ڇڏي ۽ واقعي کي هڪ حادثو قرار ڏنو.ان حادثي يا قتل جي مڪروهه پاڇي کان سعودي شهزادو اڃا تائين جان ڇڏائي نه سگھيو آهي.

*ــ فيفا ورلڊ ڪپ 2018ع جو فائينل ماسڪو ۾ کيڏيو ويو جتي 1998ع کان پوء فرانس پنهنجو ٻيو ورلڊ ڪپ ڪروشيا کي چئن جي ڀيٽ ۾ ٻن گولن تان هارائي کٽي ورتو.ڪروشيا جي ليوڪا موڊرچ کي گولڊن بال جڏهن ته فرانس جي ايم باپي کي ينگ بليئر ايوارڊ سان نوازيو ويو.

 *ــ مشهور سائنسدان اسٽيفن هاڪنگ گذاري ويو،ڪيوبا تي ڪاسترو خاندان جي حڪمراني ختم ٿي ۽ برطانوي شهزادي پيري جي شادي به انهن واقعن مان هڪ آهي جيڪي 2018ع ۾ پيش آيا.