ڇا تقديرون ايئن به بدلجن ٿيون؟

شفيق الرحمان شاڪر

هونئن ته دنيا ۾ سياستدان طبقو نهايت ئي قابل عزت ۽ احترام جي لائق سمجھيو ويندو آهي جو اهي مجموعي طور تي اخلاقي طور تي سماج جي ٻين طبقن کان وڌيڪ بهتر ۽ سوچ،سمجھه ۽ بصيرت جي لحاظ کان اعليٰ ۽ ڪردار جي لحاظ کان عام طور تي بي داغ هوندا آهن.آمريڪا جي گذريل اليڪشن ۾ ان وقت جي صدر اوباما جي سامهون بيٺل اميدوار جان ميڪن پنهنجي اليڪشن مهم دوران هڪ تقريب کي خطاب ڪري رهيو هو.هي اهو ئي جان ميڪن آهي جيڪو هن وقت ڪينسر سبب اسپتال داخل آهي ۽ ڊاڪٽرن موجب هو صرف ڪجهه مهينن جو مهمان آهي.ان چونڊ مهم دوران جان ميڪن جي ذاتيات جي حوالي سان تمام وڏي ڪردارڪشيء جي مهم هلائي ويئي هئي پر جڏهن ان تقريب ۾ هڪ عورت جان ميڪن جي حمايت ڪندي صدر اوباما جي باري ۾ اهي لفظ چيا ته هن جو پيء عرب مسلمان هو ته جان ميڪن ان وقت ئي پنهنجي جاء تان اٿيو ۽ ان عورت کان مائيڪ کسيندي چوڻ لڳو ته “ هرگز نه، آئون چونڊ کٽڻ لاء اها ڪريل حرڪت برداشت نه ٿو ڪري سگھان جو پنهنجي سياسي مخالف خلاف ڪنهن ذاتي ڪردار ڪشيء جي اجازت ڏيان.” حالانڪه جيڪر جان ميڪن اوباما خلاف اهو نسل پرستيء وارو ڪارڊ استعمال ڪري ها ته چونڊن جا نتيجا تبديل ٿي سگھيا ٿي پر هن هارائڻ پسند ڪيو تڏهن به پنهنجن اصولن تي سوديبازي ڪرڻ کان انڪار ڪري ڇڏيو.اهي هوندا آهن سياستدان جن جي قوم دل سان عزت ڪرڻ تي مجبور هوندي آهي.ٻئي طرف اسان جي سياستدانن جو حال ڏسو جو اقتدار جي بک ۽ هوس ۾ هڪ طرف ته هڪ ٻئي کي ڪوڙا سچا الزام هڻي اگھاڙو ڪرڻ ۾ دير نٿا ڪن ته ٻي طرف ملڪي سلامتيء سان کيڏڻ کان به نٿا ڪيٻائين.ماڻهن ۽ ادارن کان عزت جا مطالبا ڪندڙ انهن سياستدانن کي ڪڏهن ايتري توفيق ئي نصيب نٿي ٿئي ته پنهنجي ماضيء جي روين،سوچن ۽ ڪردار جو جائزو وٺي انهن تي نظرثاني ڪن.سندن خيال،تقريرون.پريس ڪانفرنسون ۽ گفتگو ٻڌي اکيون حيرت ۽ افسوس وچان کليل جون کليل رهجيو وڃن ته ڇا اهڙا هوندا آهن ليڊر جن کي ڏکئي وقت ۾ قوم ۽ ملڪ جي رهنمائيء جو فرض ادا ڪرڻو آهي.انهن جيڪر اڄ تائين پنهنجي شعبي ۾ ڪو ڪمال حاصل ڪيو آهي سو اهو ته عوام کي ڪهڙيء طرح نت نون طريقن سان بيوقوف بنائي پنهنجو ڪم ٽپايو وڃي.تضادن،غلط بيانين ۽ فريب سان ڀرپور ڪردار کڻي جڏهن اهي اقتدار جي ڪرسين تي ويهن ٿا ته اتي به پنهنجا اهي ڪمال ۽ ڪرتب ڏيکارڻ لڳن ٿا.صحيح ۽ غلط جو فرق انهن وٽ ڪا معنيٰ نٿو رکي،انهن جا خيال ۽ نظريا بدلجڻ سان گڏوگڏ اهي پاڻ پنهنجون جڳهون به بدلائيندا رهندا آهن.صبح هڪڙي پارٽيء ۾ ته شام جو ٻي ڪنهن جماعت ۾.جيڪو اسان جو سچ آهي سو انهن جو ڪوڙ ،جيڪا اسان جي مصيبت آهي سا انهن جو عيش.ڪوڙ به اهڙا جن پوري سماج جي شڪل ئي بگاڙي رکي آهي.صحيح ۽ غلط جي تميز ئي ختم ٿي چڪي آهي.هر شيء مفادن جي ڪسوٽيء تي پرکي ٿي وڃي.ڪوڙ به اهڙي ته زور شور ۽ وڏي واڪي جو انهيء تي سچ جو گمان ٿيڻ لڳي.اهي پنهنجي بي عزتي ۽ بدناميء کي به گھمائي ڦيرائي اهڙي ته انداز سان پيش ڪن ٿا جو انهيء کي پنهنجو مرتبو بنايو وٺن.پنهنجي غلطين کي پنهن جي عظمتن جي داستانن ۾ بدلايو وجھن ۽ اسان هر بار انهن جي چوڻ تي منجھي غلط فيصلا ڪرڻ تي مجبور ٿي پئون ٿا.جيڪر ڪنهن تي چوريء ،هيراڦيري،ڦرلٽ ۽ دغابازيء جو الزام آهي،کيس تحقيقات کي منهن ڏيڻو آهي ۽ سموريون حرفتون آزمائڻ بعد به کيس فرار جو رستو نه ملندو هجي ۽ هو بار بار عدالتن ۾ گهلبو هجي ته اها ان جي عظمت يا شان ڪيئن بڻجي ويو؟پرانهن جي عظيم فنڪاريء جو ڪمال آهي جو ماڻهو اهڙن ڪرتوتن تي به انهن کي عظيم ڪوٺين ٿا. انهن جي وڏن آوازن ۽ بي باڪ تقريرن ۾ سچ خبر ناهي ڪٿي لڪي ويو آهي.سڌريل معاشرن ۾ اها ڪيڏي نه شرم جي ڳالهه هوندي آهي جو قوم جا نمائندا چوري،ڦرلٽ،مني لانڊرنگ،بدعنواني ۽ غلط بيانيء ۾ ملوث هجن پر هتي اسان وٽ اها وڏي فخر جي ڳالهه ليکي وڃي ٿي.بدترين ڪوڙ اهو آهي جنهن ۾ ڪجھه سچ به شامل ڪري ڇڏجي سو هتي به هر ڪوڙ ۾ ڪجهه سچ جي ملاوت اهڙي ته ڪاريگريء  سان ڪئي وڃي ٿي جو سچ جي شڪل ئي بگڙيو وڃي ۽ ڪوڙ سڄي جو سڄو سچ بڻجيو وڃي.ڳالهه ڪنهن هڪڙي  يا خاص حڪمران  يا سياستدان جي ناهي پر انهيء سوچ ۽ طرز عمل جي آهي جيڪو صدين کان پوء به تبديل نه ٿي سگھيو آهي.ڇا ڪنهن عالي ظرف قومي ليڊر لاء اها ڳالهه باعث شرم ناهي جو عدالتن،ميڊيا ۽ عوام ۾ هن جي غلط بيانين ۽  ڪوڙ جا چرچا هجن ۽ هو فتح جا نشان ڏيکاري رهيو هجي.هنن کان ته آمريڪا جا اداڪار ڀلا آهن جو هڪڙي اداڪار کيس مليل بهترين ڪارڪردگيء جو اعزاز صرف ان ڪري واپس ڪري ڇڏيو جو جنهن فلمساز ڪمپني اها فلم ٺاهي هئي انهيء تي مني لانڊرنگ جو الزام هو.توڙي جو اهو اداڪار پاڻ ڪنهن به قسم جي مني لانڊرنگ ۾ ملوث نه هو پر جيئن ته جنهن فلم ۾ ڪيل ڪارڪردگيء سبب هن کي پرائيڊ آف پرفارمنس مليو هو ان فلم ۾ پئسو هڪ اهڙي ڪمپنيء جو شامل هو جنهن تي مني لانڊرنگ جو الزام هو جنهن ڪري هن اهو ايوارڊ وٺڻ کان انڪار ڪري ڇڏيو،انهيء کي چئبو آهي ڪردار جي طاقت.اسان جي ملڪ ۾ هڪ طرف ته اها حقيقيت به هرڪو مڃي ٿو ته عوام جو ٻيڙو ڪرپشن ۽ بدديانتيء جي ڪري غرق ٿيوٻئي طرف جنهن جي خلاف به اهڙن ڏوهن سبب ڪا ڪاروائي شروع ٿئي ٿي ته عوام توڙي ميڊيا به ان کي خدا جو ولي بنايو ڇڏين.ڄڻ ته هن معصوم زندگيء ۾ ڪڏهن ڪو گناهه ڪيو ئي ناهي.اسان به عجيب قوم آهيون جو انهن تماشن ۾ اسان کي پنهنجي بک،اڃ،سور،صدما ۽ ستم سڀ وسريو وڃن ۽ انهن ئي ستمگرن سان سر ۾ سر ملائي ماتم ڪرڻ شروع ڪيو ڏيون.عدالتون عوام جي حقن جي تحفظ ۾ جيڪر ڪنهن چور يا ڳنڍي ڇوڙ کي سياست مان ٻاهر ڪڍن ٿيون ته عوام وري پاڻ انهن کي ٻيهر گھليو،سلاڙيو،نعرا هڻندو ۽ سندن اڳيان نچندو واپس آڻيو پنهنجن مٿن تي پاڻ سوار ڪري ته ان الميي جو ماتم ڪنهن سان ڪجي؟لوڊ شيڊنگ،بکون،بيماريون،بدحاليون،بدامنيون ۽ سوين ٻيا ستم سهي ڪري به جيڪر جيئي جيئي لڳي پيئي هجي ته اهڙي عوام جي ديوانگيء کي به ضرور داد ڏيڻ گھرجي.هرڪو پٽيندو ۽ پاراتا ڏيندو ٿو وڃي ته جن کي اسان ووٽ ڏيون ٿا اهي چور،ٺڳ،ظالم،بي حس ۽ خبر ناهي ڇا جو ڇا آهن پر ووٽ وري به انهن کي ئي ڏيندو ٿو وڃي.اهڙي قوم جي تقدير آخر ڇو بدلجي جيڪا پنهنجي بدنصيبيء تي نه رڳو شاد ،صابر،شاڪر ۽ مطئمن آهي پر انهيء تي نچي ٽپي ۽ جھمريون به هڻي ٿي.ڏوهه رڳو سياستدانن يا حڪمرانن جو به ڪونهي،هن باغ جو خود باغبان به باهه لڳائڻ وارن سان مليل آهي.نهايت ئي جذباتي نوعيت جي قوم،جلد ئي ماضيء کي ڀلجي ويندڙ ۽ هر مداريء جي ڪرتبن ۾ بار بار ڦاسندڙ،هر دغاباز هٿان وري وري لٽجندڙ،هر سٽي باز هٿان سٽجندڙ ۽ جعلي عاملن جي چوڻ تي پنهن جا ٻچا ڪهندڙ قوم،پنهنجي وجود کي پنهنجي ئي هٿن سان ڪٽي،ڪپي ۽ ڪوري پوء گھوڙا گھوڙا ڪندڙ قوم،اهڙي قوم جيڪا پنهنجو پاڻ کي بدلائڻ جي تڪليف ڪرڻ سوا هر وقت ڪنهن غيبي مدد جي منتظر ۽ ڪنهن مافوق الفطرت قوت جي اوسيئڙي ۾ رهي ٿي ته اوچتو ڪو چمسڪار ٿي پوي جو صبح جو اٿجي ته سڀ ڪجهه بلڪل بدلجي چڪو هجي ۽ سواء پنهن جي ڪنهن سعيء جي سڀ ڪجهه صحيح ٿي چڪو هجي.اها قوم نه پر ماڻهن جو ڪو انبوهه آهي، ٽڙيل پکڙيل،هڪ ٻئي کان ڪٽيل،پنهنجي منزل کان بي خبر ۽ پنهن جو رستو وڃائي به اهو گمان ته سفر ڪٽجي رهيو آهي ۽ منزل ويجھي ٿي رهي آهي.انهيء کان مٿي ديوانگيء جي ڪا حد هجي ته ضرور ٻڌايو!

“ڪرديا دل ڪو فڪر دو عالم سي آزاد

خدا تيري جنون ڪا سلسلا دراز ڪري! ”

(روزاني جيجل 21 جون 218ع)